Biblijne ABC (16). List do Kolosan. 19 października 2014
Kolejnym z tzw. listów więziennych Świętego Pawła jest pismo skierowane do chrześcijan żyjących w Kolosach – mieście leżącym w Azji Mniejszej. Apostoł Narodów nie był założycielem tamtejszej gminy, zapewne nie nawiedził tego miasta osobiście. Z listu wynika, że apostołował tam jego uczeń, Epafras, zaś sam list jest reakcją na błędne nauki, zagrażające nie tylko czystości doktryny, ale wręcz samemu istnieniu wspólnoty ochrzczonych.
Do wieku XIX nie notowano wątpliwości co do pawłowego autorstwa listu. W nowszych czasach zwrócono uwagę na odmienny styl i słownictwo tego pisma, stąd dość powszechne wśród biblistów powątpiewanie, czy sam Apostoł jest jego autorem. Szczególnie podkreśla się różnicę w stylu – ten jest ciężki i rozbudowany, kontrastujący z lekkim i spontanicznym sposobem pisania innych listów. List do Kolosan obfituje w rozbudowane konstrukcje gramatyczne, sporo w nim powtórzeń i homonimów. Także język pisma zmusza analityków do zastanowienia: występują tu 34 słowa, których brak w innych pismach Nowego Testamentu, zupełnie natomiast brak tak typowych dla pism Pawła wyrazów jak: sprawiedliwość, wierzyć, prawo, zbawić. Kwestia autorstwa nie jest do dziś definitywnie rozstrzygnięta.
Także czas i okoliczności powstania pisma nie są jednoznacznie ustalone. Najbardziej tradycyjny pogląd (argumentowany względną swobodą działalności Apostoła) datuje redakcję na czas uwięzienia Pawła w Rzymie (a więc lata 61-63).
List do Kolosan jest żywą reakcją na błędne nauczanie, rozpowszechniane w tamtejszej gminie chrześcijańskiej. Z treści listu nie sposób jednoznacznie wywnioskować, kto głosił w Kolosach błędne poglądy i jaka jest dokładnie ich treść. Wspomniana jest filozofia oparta na ludzkiej tradycji i żywiołach świata. Mowa jest także o tym, że krytykowane poglądy dotykają dziedzin jedzenia i picia, świętowania nowiu i szabatu oraz rozbudowanej ascezy. Niewykluczone, że głoszący błędne poglądy fałszywi nauczyciele wywodzili się ze środowiska żydowskiego, a ich nauczanie skażone było elementami gnozy i kultów pogańskich.
Poza zwyczajowymi pozdrowieniami i rozbudowanym zakończeniem list dość wyraźnie można podzielić na dwie części. Dwa pierwsze rozdziały zajmuje tematyka doktrynalna, zaś w pozostałych dwóch autor udziela adresatom pouczeń z dziedziny moralności. Szczególnie ważne z punktu chrystologii jest nazwanie Kościoła Ciałem Chrystusa i (powiązane z tym) ukazanie Chrystusa jako jego Głowy. Chrześcijanie w Chrystusie otrzymali prawdziwe uwolnienie z grzechów. Ich życie ma być godne powołania, którym zostali obdarzeni. Z praktycznych wskazówek warto zauważyć polecenia odnośnie ludzkiego traktowania niewolników